Roma Dönemi’ne ait agora gün yüzüne çıktı; sütunlar ve dükkanlarla kentin en büyük ticaret merkezi ortaya çıkıyor.
İzmir’in Torbalı ilçesinde bulunan ve “Ana Tanrıça Kenti” olarak bilinen Metropolis Antik Kenti’ndeki kazılarda, Roma Dönemi’ne ait 1800 yıllık bir agora gün yüzüne çıkarıldı. Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü’nden Kazı Başkan Yardımcısı Dr. Burak Arslan, “Metropolis’te bugüne kadar tespit ettiğimiz en önemli ticaret merkezi olabilir. Kentin güney yamaçlarında, Roma Dönemi genişleme sahasında planlanmış çok büyük bir kompleks” dedi.
1989’dan Bu Yana Kazılar Devam Ediyor
Torbalı’nın Yeniköy ve Özbey mahalleleri arasında yer alan antik kentte, Kültür ve Turizm Bakanlığı adına yürütülen kazılar, 1989’da başladı. İzmir Büyükşehir Belediyesi, Torbalı Belediyesi ve Sabancı Vakfı’nın desteğiyle sürdürülen çalışmalara, Dokuz Eylül Üniversitesi’nden Prof. Dr. Serdar Aybek başkanlık ediyor. Bugüne kadar birçok anıtsal yapının gün yüzüne çıkarıldığı Metropolis’te, bu yılki kazılarda agora bulundu.
“Metropolis, Torbalı’nın En Büyük Antik Yerleşimi”
Metropolis’in önemine dikkat çeken Dr. Burak Arslan, şu bilgileri paylaştı:
“Metropolis, Torbalı bölgesinde keşfedilen en büyük antik yerleşim. MÖ 3’üncü yüzyılda Helenistik kent merkezi olan akropoliste kuruluyor. Daha sonra MÖ 2’nci yüzyılda ve Roma İmparatorluk Dönemi’nde ovaya doğru yayılım gösteriyor. MÖ 3’üncü yüzyıldan MS 14’üncü yüzyıla kadar kesintisiz bir yerleşim izlenebiliyor.”
Agora’da Dükkanlar Ortaya Çıkıyor
2021’de başlanan 1381 parseldeki kazılara ilişkin bilgiler veren Arslan, “Bu alan muhtemelen Roma İmparatorluk Dönemi’nde ticaret merkezi olarak kullanılan agora binasıydı. Daha önce kuzeyde mozaikli portikoyu ortaya çıkarmıştık. Bu yıl batı taraftaki portikoyu gün yüzüne çıkarıyoruz. İnsanlar bu portikolar aracılığıyla dükkanlara erişebiliyordu. Buradaki dükkanları ortaya çıkarmaya başladık, güneyde de devam etmeyi planlıyoruz. Yapının MS 5 veya 6’ncı yüzyıla kadar aktif olarak kullanıldığını düşünüyoruz” diye konuştu.
“Deprem İzleri Var”
Kazılarda elde edilen bulguların, agora’nın bir deprem sonucu işlevini yitirmiş olabileceğini gösterdiğini belirten Arslan, şunları söyledi:
“1800 yıllık bu yapı, sütunların devrilme pozisyonu ve tahribatın boyutuna göre muhtemelen bir depremle yıkıldı. Portikonun iç bölümlerine devrilmiş sütunlar, doğal afet izlerini ortaya koyuyor. Bu alan arkeolojik anlamda potansiyeli yüksek bir kazı sahası.”